Việc phân lô bán nền trên đất nông nghiệp trái pháp luật diễn ra phức tạp; việc xây dựng không phép trên đất nông nghiệp chưa được xử lý triệt để, có sự tham gia công khai của môi giới, đầu nậu, xây dựng thuê không phép, có những hành vi tinh vi để đối phó với chính quyền, đe dọa công chức khi làm nhiệm vụ kiểm tra xử lý. Tình hình này xảy ra phổ biến ở các huyện đáng chú ý nhất là huyện Bình Chánh. Nhiều công trình xây dựng không phép trên đất nông nghiệp, đất lấn rạch để cho thuê và bán nhà ở cho các hộ dân thu lợi bất chính. Tại xã Vĩnh Lộc A, Vĩnh Lộc B, huyện Bình Chánh, qua công tác thanh tra đã chi ra hàng chục ngàn mét vuông đất nông nghiệp được các chủ đầu tư phân lô, bán nền, xây dựng không phép hàng trăm căn nhà bán cho nhiều người sử dụng.
| Nhà không phép vẫn hiện diện tại nhiều khu vực trong thành phố |
Một số doanh nghiệp tư nhân trong lĩnh vực xây dựng, kinh doanh bất động sản và một số cá nhân có dấu hiệu vi phạm về quản lý đất đai, trật tự xây dựng, lừa đảo chiếm đoạt tài sản dưới nhiều hình thức như dự án không có thật để lừa đảo; đẩy giá đất lên cao, làm dự án, phân lô, bán nền trên đất nông nghiệp, mua bán lòng vòng; xây dựng nhà xưởng trên đất nông nghiệp, xây nhà “3 chung” để bán hoặc ngăn phòng cho thuê; xin giấy phép xây dựng nhà ở nhưng ngăn nhiều phòng ra để kinh doanh. Một số doanh nghiệp lớn liên kết, liên doanh với doanh nghiệp Nhà nước thực hiện việc đầu tư, góp vốn, rồi thoái vốn để thâu tóm tài sản công, gây thất thoát, lãng phí tài sản Nhà nước.
Trong giai đoạn 2016-2020, Ủy ban Kiểm tra Thành uỷ đã kiểm tra nhiều tổ chức đảng và đảng viên, trong đó có các doanh nghiệp nhà nước do UBND TP.HCM và Thành ủy TP.HCM quản lý gồm Tổng công ty Xây dựng Sài Gòn - TNHH MTV, Tổng công ty Du lịch Sài Gòn - TNHH MTV, Tổng công ty Văn hóa Sài Gòn - TNHH MTV, Tổng công ty Địa ốc Sài Gòn - TNHH MTV, Công ty TNHH MTV Phát triển Công nghiệp Tân Phuận (IPC)... Các cá nhân, đơn vị này có những vi phạm trong quản lý sử dụng nhà, đất, tài sản gắn liền với đất thuộc sở hữu nhà nước; chuyển nhượng dự án, hoạt động đầu tư góp vốn, thoái vốn gây thất thoát, lãng phí tài sản Nhà nước; có những sai phạm, hạn chế, thiếu sót trong việc chi định thầu; công tác thiết kế - dự toán công trình... Ủy ban Kiểm tra Thành ủy TP.HCM và cấp có thẩm quyền đã kiểm điểm và thi hành kỷ luật một số cán bộ lãnh đạo của các đơn vị nêu trên.
Ngoài ra, Sở Xây dựng cũng chỉ ra các vi phạm do cán bộ công chức gây ra như trách nhiệm quản lý nhà nước của Thanh tra Sở Xây dựng trên địa bàn quận Thủ Đức (cũ), Quận 2, Quận 9, huyện Củ Chi, Bình Chánh, Hóc Môn, Nhà Bè và một số quận, huyện khác. Các vi phạm liên quan đến trách nhiệm quản lý nhà nước trên địa bàn như tách thửa không phù hợp quy hoạch đô thị, không xin ý kiến thỏa thuận Sở Quy hoạch Kiến trúc, vi phạm trong chuyên mục đích sử dụng đất; tách thửa đất ở không phù hợp quy hoạch, không đúng quy chuẩn; để xảy ra tình trạng xây dựng không phép, sai phép và xử lý chưa dứt điểm; để xảy ra tình trạng chuyển mục đích sử dụng đất không đúng quy định, phân lô bán nền, xây dựng công trình trên đất nông nghiệp, lấn chiếm sông rạch, kênh, mương... Qua đó, cơ quan chức năng đã phê bình kiểm điểm, xử lý kỷ luật và đề xuất cấp có thẩm quyền xử lý kỷ luật nhiều cán bộ, công chức vi phạm.
Tổng cộng trong thời gian qua, Sở Xây dựng đã phát hiện 13.190 trường hợp vi phạm trật tự xây dựng. Chánh Thanh tra Sở Xây dựng đã ban hành 7.824 quyết định xử phạt vi phạm hành chính, tham mưu Chủ tịch UBND TP.HCM ban hành 2.016 quyết định xử phạt vi phạm hành chính và chuyển UBND quận, huyện, phường, xã, thị trấn lập biên bản xử lý 3.350 trường hợp vi phạm theo thẩm quyền. Tổng số tiền xử phạt của các công trình vi phạm trên hơn 245 tỷ đồng.
Về kế hoạch giai đoạn 2021 đến 2025, ông Huỳnh Thanh Khiết, Phó Giám đốc Sở Xây dựng TP.HCM cho biết trong thời gian tới, Sở Xây dựng TP.HCM sẽ chủ trì phối hợp với các sở, ngành, thành phố Thủ Đức và các quận, huyện tổng hợp tình hình vi phạm pháp luật trong xây dựng cơ bản, kinh doanh bất động sản, đề xuất UBND TP.HCM sửa đổi, để ban hành Kế hoạch phòng ngừa tội phạm và phòng, chống vi phạm pháp luật trong lĩnh vực xây dựng cơ bản giai đoạn 2016 - 2025, định hướng đến năm 2030.
Bài và ảnh Ngọc Hậu/TBNN
