Xuân biên viễn

THỦ PHỦ CÀ PHÊ

Ngã ba Tượng đài chiến thắng Khe Sanh-Hướng Hóa theo đường Hồ Chí Minh nhánh Tây vào 30 cây số là Hướng Phùng, nơi được xem là thủ phủ cây cà phê của miền Trung, với đặc sản cà phê Catimor có mùi hương quyến rũ, vị đắng vừa phải lẫn chút vị chua thanh ấm của chanh đào mà ai từng một lần nhâm nhi khó lẫn vào đâu được. Bám vào thế mạnh cây cà phê, người dân Hướng Phùng từng bước thoát đói nghèo. Chủ tịch UBND huyện Hướng Hóa Đặng Thanh Vân bảo, xã này năm 2019 có thu nhập bình quân đầu người cao nhất các địa phương vốn thuộc xã vùng khó của huyện với gần 20 triệu đồng…

Vậy nhưng đợt mưa lũ lịch sử cuối năm 2020 đã giáng xuống người dân, quét sạch của cải bà con tích cóp được bấy nay. Ngay sau đó, chúng tôi lên Hướng Phùng. Trên đường vào bản Choa, bản Cợp, bản Xa Ry cùng Bí thư Đảng ủy xã Hồ Văn Khưn, chúng tôi đã gặp lắm cảnh nhiều gia đình trắng tay chỉ sau một đêm mưa trắng trời ngập đất. Sau mưa lũ mọi thứ đều ngổn ngang. Nhiều ngôi nhà đổ sập hoặc xiêu vẹo, bị chôn sâu dưới lớp bùn đất, đá dày cả mét. Xung quanh núi rừng đều bị sạt lở, đất, đá đỏ au. Nhiều cây rừng to trôi xuống, chắn hết đường đi. Đường bị sạt lở, đứt gãy nhiều điểm...

Cung đường vào Hướng Phùng-Hướng Việt

Sau hơn một năm, từ dạo mưa lũ kinh hoàng tháng 11 của 2020 ấy, chúng tôi trở lại Hướng Phùng. Sáng sớm miền biên ải, tiếng chim chiền chiện hót trên cây hoa trẩu nở trắng những góc rừng xanh, báo hiệu Xuân mới Nhâm Dần đang chạm gần. Cô gái Vân Kiều Hồ Thị Nen, cán bộ văn phòng xã Hướng Phùng dẫn chúng tôi lội qua suối Xa Ry cắt bản Xa Ry để đến bản Cợp. Nen bảo, những trận mưa lũ năm trước cùng hậu quả kinh hoàng của nó không ai ở đây có thể quên được. Sự mất mát, hy sinh của bộ đội, công an là quá lớn đối với dân bản. Sau khi 22 bộ đội Đoàn Kinh tế-Quốc phòng 337 (Quân khu 4) hy sinh bị lở núi vùi lấp, Đại úy Công an Trương Văn Thắng cũng hy sinh trên đường cứu dân ở Hướng Việt bị lũ quét, lở núi cô lập, dân bản cảm thấy bị mất đi những người thân yêu thực sự của mình. “Tất cả các anh đều đã được tìm thấy, đưa về quê hương ở miền xuôi. Các anh không còn ở đây nữa nhưng linh hồn các anh thì sống mãi với núi rừng bản làng biên giới”, Nen nói.

Thu hoạch cà phê ở Hướng Phùng

Ở bản Cợp, trong nắng ấm của ngày sắp Xuân, già làng Vỗ Hai, lưng gùi a-chói, tay cầm rựa, thoăn thoắt vào rừng. Vỗ Hai bảo: “Gạo, thực phẩm đều đủ hết rồi, bà con miền xuôi vừa mang lên giúp. Giờ bố vào rừng chặt cây đoác về làm ít rượu, hái ít lá chuối rừng về gói bánh chưng để cúng bộ đội, công an mấy ngày Tết. Bộ đội, Công an cứu giúp dân của bố trên này hy sinh năm trước đó”.

MÙA HOA NỞ

Áp Tết là mùa hoa nở. Hoa dã quỳ, hoa trẩu, hoa sau sau của núi rừng Trường Sơn hùng vĩ khoe sắc vàng, trắng, đỏ hai bên cung đường Hồ Chí Minh nhánh Tây. Hoa lan, ly ly, hoa tulip... được đồng bào trồng trong các vườn cây kiểng ở vùng Sa Mù có độ cao gần 1.400m so với mực nước biển, qua sự trợ giúp tư vấn kỹ thuật tận tình của cán bộ Sở Khoa học-Công nghệ Quảng Trị, chuẩn bị đưa về xuôi bán Tết Nhâm Dần này.

Người dân Hướng Việt trồng hoa kiểng ở Sa Mù bán Tết

Trở lại Hướng Việt, chúng tôi nhớ lời của Chủ tịch UBND xã Hồ Văn Sinh dạo ấy: “Sự hy sinh của người miền xuôi và người miền ngược bảo vệ cho sự thanh bình của những quê hương nơi vùng núi non này là không thể nào tả hết được. Sự hy sinh đó tồn tại vĩnh hằng như sự tồn tại của núi đá, cây rừng cùng sự bảo bọc, chở che của con người, với trời đất. Sự hy sinh đó, bất kể lúc nào, trong chiến tranh, hay trong thời bình, đều được nhân dân ghi nhớ”.

Chủ tịch Sinh dẫn chúng tôi đi xem không khí bản làng trước thềm Xuân mới. Quây quần bên con cháu quanh bếp lửa nhà sàn ở bản Tà Rùng, già làng Vỗ Qua bảo: “Năm trước thì thiên tai, năm nay lại dịch dã, bố nghĩ trong cái bụng e không có Tết, nhưng các cháu thanh niên tình nguyện, công an, bộ đội biên phòng và rất nhiều đoàn từ thiện mỗi ngày, không chỉ giúp sửa sang lại nhà của, vệ sinh làm sạch đường sá đi lại, nhà văn hóa cộng đồng, mà còn giúp đỡ, hỗ trợ bà con rất nhiều quà. Bố, bà con dân bản vui cái bụng lắm!”.

Nghe dân bản chuyện trò, Chủ tịch Sinh góp thêm, bà con đã gượng dậy sau mưa lũ, rồi dịch dã diễn biến phức tạp kéo dài, khó khăn trước mắt vẫn còn nhiều lắm. Nhưng với ý chí, quyết tâm của toàn thể nhân dân và Đảng bộ, chính quyền địa phương, nhất định Hướng Việt sẽ sớm vượt qua khó khăn, ổn định lại cuộc sống để vươn lên.

“Hướng Việt rất muốn được huyện, tỉnh tiếp tục hỗ trợ mạnh hơn nữa chương trình trồng hoa kiểng ở một số điểm thuộc đèo Sa Mù, cũng như làm thương hiệu cho các sản phẩm làm ra từ người nông dân miền núi, giống như huyện, tỉnh đã chọn Hướng Phùng xã lân cận để làm thí điểm. Bởi làm được như vậy, người dân Hướng Việt sẽ có thêm nguồn thu tốt, tránh được những rủi ro do lâu nay vốn chỉ độc canh, độc cây, độc con”, Chủ tịch Sinh chia sẻ.